Inhoudsopgave
Scheiden
Alles wat je moet weten als je gaat scheiden
Als je gaat scheiden komt er veel bij kijken. Zo moeten bijvoorbeeld afspraken worden gemaakt over de koopwoning of de huurwoning, de verdeling van bezittingen en over de partneralimentatie. Als jullie samen minderjarige kinderen hebben, moet ook een ouderschapsplan worden opgesteld. Op deze pagina vind je informatie over de scheidingsprocedure en over de zaken die geregeld moet worden.
Twee manieren om te scheiden
In Nederland moet je voor een echtscheiding een advocaat inschakelen. Dat komt doordat alleen een advocaat bevoegd is om het scheidingsverzoek bij de rechtbank in te dienen. Dat geldt zowel voor de scheiding via mediation als voor de scheiding op tegenspraak. Met andere woorden: je kunt niet zelf een scheidingsverzoek indienen. Na een geslaagde mediation is het scheidingsverzoek een formaliteit. Is er sprake van scheiden op tegenspraak dan is de procedure ingewikkelder.
Keuze 1: Scheiden via mediation
Eén van de mogelijkheden om een scheiding aan te pakken is via mediation. In dit geval gaan jij en je partner samen met een neutrale bemiddelaar (een mediator) in gesprek. Jullie proberen dan in goed overleg samen afspraken te maken.
Een advocaat-mediator
Het is wenselijk als de mediator ook verstand heeft van de juridische aspecten van een echtscheiding. Daarom raden wij het aan om, als je wil scheiden via mediation, in contact te komen met een advocaat-mediator.
Een advocaat-mediator heeft de kwaliteiten van een mediator en de kennis van een advocaat. Een advocaat-mediator is dus in staat als neutrale tussenpartij te bemiddelen, maar kan ook al je juridische vragen beantwoorden. Alle afspraken worden door de advocaat-mediator juridisch correct vastgelegd in een echtscheidingsconvenant en ouderschapsplan. Nadat alle handtekeningen zijn gezet wordt het scheidingsverzoek ingediend en is de procedure slechts een formaliteit. Voordeel van mediation met een advocaat is dat de advocaat het hele scheidingsproces begeleidt van a tot z.
De mediation procedure in stappen
- Jullie stellen onder begeleiding van een mediator een echtscheidingsconvenant en eventueel een ouderschapsplan op.
- Als jullie het eens zijn geworden en afspraken hebben vastgelegd, dient de advocaat het scheidingsverzoek met de bijbehorende documenten in bij de rechtbank.
- De rechter beoordeelt of alles in orde is. Als dit het geval is, wijst de rechter jullie verzoek om te scheiden toe. Deze rechterlijke uitspraak heet een beschikking.
- De scheiding kan ingeschreven worden bij de gemeente. Als dit bij de gemeente is verwerkt, zijn jullie officieel gescheiden.
Keuze 2: Scheiden op tegenspraak
Het is mogelijk dat jij of je partner niet wil scheiden via mediation of dat mediation voor jullie niet werkt. Je kan in dat geval een eigen advocaat inschakelen die je begeleidt bij de scheiding. Deze advocaat komt dan op voor jouw belangen. Dit heet scheiden op tegenspraak.
Een eigen advocaat
Het kan prettig zijn om een advocaat in te schakelen die samen met je kijkt naar de voor jou best mogelijke uitkomst en die zich hard maakt voor jouw wensen.
Bij scheiden op tegenspraak hoeft niet direct gedacht te worden aan een vechtscheiding: ook bij het inschakelen van een eigen advocaat is overleg nog steeds mogelijk met je partner en de advocaat van je partner. Op deze manier kan alsnog samen een echtscheidingsconvenant en/of ouderschapsplan worden opgesteld.
De procedure van scheiden op tegenspraak in stappen
- Je advocaat dient namens jou een scheidingsverzoek in bij de rechtbank waarin wordt verzocht om de scheiding te regelen zoals jij dat wilt. Zijn er minderjarige kinderen, dan is het verplicht om ook een (concept) ouderschapsplan in te zenden.
- De advocaat van je ex kan schriftelijk verweer voeren en jij hebt ook het recht om tegenverzoeken in te dienen.
- De zaak komt op zitting. Op zitting wordt de zaak inhoudelijk behandeld en krijgen beide partijen samen met de advocaten de mogelijkheid om hun zegje te doen.
- De rechter doet uitspraak. Je krijgt een beschikking.
- De scheiding kan worden ingeschreven bij de gemeente nadat de beroepstermijn is verlopen of er een akte van berusting is ondertekend. Hierover lees je later in dit artikel meer.
Duur van de procedure
Hoe lang de procedure duurt, hangt gedeeltelijk af van jou en je partner. In het geval dat jullie goed in staat zijn er samen uit te komen en afspraken kunnen worden gemaakt, duurt het scheidingsproces minder lang dan wanneer dit niet het geval is. Een scheiding op tegenspraak duurt vaak veel langer dan een mediationtraject.
Kosten van de procedure
Net als de duur van de procedure, zijn ook de kosten gedeeltelijk afhankelijk van jou en je partner. Een advocaat en advocaat-mediator werken op basis van een uurloon. Het gemiddelde uurloon van een advocaat(-mediator) ligt ongeveer rond de 200 euro per uur. Een mediation verloopt meestal sneller dan een scheiding op tegenspraak. Mediation is dus meestal goedkoper. Bovendien deel je de rekening van de mediator meestal, een eigen advocaat moet je zelf betalen.
Zaken die geregeld moeten worden
Als je gaat scheiden zijn er vaak veel zaken die je moet regelen. Kies je voor mediation, dan moet een echtscheidingsconvenant worden opgesteld. Daarin staan alle zakelijke afspraken over de woning, bezittingen en schulden, de partneralimentatie. Als jij en je partner minderjarige kinderen hebben, moeten jullie ook een ouderschapsplan opstellen. Daarin staat de zorgregeling en de kinderalimentatie. Kies je voor scheiden op tegenspraak, dan vraag je de rechter om een beslissing te nemen over alle zaken waar jullie het niet over eens zijn.
Echtscheidingsconvenant
Het echtscheidingsconvenant is het officiële document waarin alle zakelijke afspraken rondom het uit elkaar gaan staan.
Afspraken rondom de woning
In het geval van een gezamenlijke koopwoning, zijn er in het kort drie mogelijkheden wat verdelen betreft:
1. Het verkopen van de woning aan een derde.
2. Je blijft zelf in de woning wonen en je koopt je partner uit.
3. Jouw partner blijft in de woning wonen en koopt jou uit.
Is één van de partners eigenaar van de koopwoning, dan moet de andere partner de woning in principe verlaten. In het echtscheidingsconvenant kunnen jullie hierover wat anders afspreken. Als een partner de woning moet verlaten, moet deze partner wel een redelijke termijn krijgen om dit te kunnen doen.
In het geval van een gezamenlijke huurwoning heb je bij scheiden meestal beiden recht op de huurwoning. Jullie beslissen dus zelf wie er blijft en de rechter kan beslissen als jullie er samen niet uitkomen.
Het verdelen van de bezittingen en schulden
Welke bezittingen/schulden van jou en van je partner zijn, hangt af van de manier waarop jullie getrouwd zijn. Je hebt hierin eigenlijk drie smaken:
Gemeenschap van goederen
Als je bent getrouwd in gemeenschap van goederen, delen jullie simpel gezegd alle bezittingen en schulden. Dat betekent dat ook alles wat vóór het huwelijk van één van jullie is, vanaf het huwelijk door jullie wordt gedeeld. Als je partner bijvoorbeeld een koopwoning heeft gekocht voordat jullie gingen trouwen, valt die koopwoning binnen de gemeenschap.
Ben je getrouwd vóór 1 januari 2018 dan ben je waarschijnlijk in gemeenschap van goederen getrouwd.
Beperkte gemeenschap van goederen
Vanaf 1 januari 2018 is de beperkte gemeenschap van goederen op het huwelijk van toepassing. Dit houdt in dat alles wat vóór het huwelijk van jouzelf was, blijft na het trouwen van jou. Dat geldt omgekeerd ook voor je partner. Alleen de bezittingen/schulden die jullie krijgen na het huwelijk valt in de gemeenschap.
Huwelijkse voorwaarden
Het is ook mogelijk dat jij en je partner voordat jullie gingen trouwen huwelijkse voorwaarden hebben opgesteld. Huwelijkse voorwaarden worden door de notaris opgesteld. In huwelijkse voorwaarden spreken jij en je partner met elkaar af wat van jou en van je partner is en wat jullie delen. Er zijn veel verschillende soorten huwelijkse voorwaarden in omloop. Een afschrift van je huwelijkse voorwaarden kan je opvragen bij de rechtbank.
Partneralimentatie
Als je getrouwd bent geweest en de ene partner meer verdient dan de ander, bestaat er een recht op partneralimentatie. Het is de bedoeling dat de minder verdienende partner na de scheiding op dezelfde standaard kan blijven doorleven als in het huwelijk. Partneralimentatie duurt maximaal 5 jaar.
Partneralimentatie wordt berekend op basis van twee factoren:
1. De behoefte van de alimentatieontvanger
2. De draagkracht van de alimentatiebetaler
Er wordt ook gekeken naar in hoeverre de alimentatieontvanger zelf in het eigen levensonderhoud kan voorzien.
Via onze rekentool kan je zelf het alimentatiebedrag berekenen. Zo krijg je een globaal beeld van het bedrag. Wij raden het aan om voor een officiële alimentatieberekening een advocaat te benaderen.
Partnerpensioen
Als jullie gaan scheiden, hebben jij en je partner allebei recht op de helft van elkaars pensioen. Het gaat dan alleen om het pensioen dat jullie hebben opgebouwd tijdens het huwelijk. De AOW, lijfrente en het nabestaandenpensioen hoeven niet te worden verdeeld als je gaat scheiden.
Ouderschapsplan
In het ouderschapsplan staan alle belangrijke zaken die jullie moeten regelen rondom jullie kinderen. Daarbij moet je denken aan de omgangsregeling en afspraken over de kinderalimentatie. Een ouderschapsplan moet worden opgesteld zolang de kinderen minderjarig zijn.
Het is fijn als er duidelijke afspraken zijn gemaakt over de kinderen. Dit is niet alleen voor jullie prettig, maar met name voor het kind is duidelijkheid erg belangrijk.
Omgangsregeling
Bij de scheiding moeten jullie afspraken maken over de omgang met jullie kinderen. In principe mogen jullie zelf invulling geven aan zo’n omgangsregeling.
Er is wel een aantal zaken dat jullie verplicht moeten regelen, zoals:
- bij welke ouder het kind gaat wonen en waar het kind straks staat ingeschreven;
- welke dagen het kind bij de andere ouder is;
- hoe jullie elkaar op de hoogte houden over belangrijke zaken als schoolkeuze of een doktersbehandeling
Een bekend voorbeeld van een omgangsregeling is het co-ouderschap. Bij co-ouderschap dragen beide ouders evenveel zorg voor het kind en worden de taken gelijk verdeeld. De kinderen zijn dan de helft van de tijd bij de ene ouder en de andere helft van de tijd bij de andere ouder. Een nieuwe variatie op het co-ouderschap is birdnesting, waarbij de kinderen in één huis blijven wonen en de ouders elkaar afwisselen.
Andere belangrijke zaken rondom de opvoeding
Het is belangrijk om goed met elkaar af te spreken hoe jullie omgaan met opvoedzaken. Denk hierbij aan de dagelijkse verzorgingstaken, wie van jullie bijvoorbeeld het paspoort bewaart, hoe jullie omgaan met verjaardagsfeestjes en ouderavonden op school.
Kinderalimentatie
Als ouder heb je een onderhoudsplicht totdat je kind 21 jaar is. Na een scheiding verandert deze onderhoudsplicht niet: het kan zo zijn dat je kinderalimentatie moet betalen. Bijvoorbeeld als de ene ouder meer verdient dan de ander of als de kinderen meer bij één ouder zijn, waardoor deze ouder meer kosten maakt.
Via onze rekentool kan je een globale kinderalimentatieberekening maken. We raden het aan om voor een officiële berekening contact op te nemen met een advocaat.
Kinderen tot 18 jaar
In het geval dat jullie kinderen hebben die jonger zijn dan 18 jaar, betaalt de betalende ouder de kinderalimentatie aan de andere ouder.
Kinderen tussen de 18 en 21 jaar
Als het kind 18+ is, betaalt de betalende ouder de kinderalimentatie aan het kind zelf.
De echtscheiding inschrijven bij de gemeente
Na de uitspraak van de rechter is jullie echtscheiding bijna helemaal rond. Jullie hoeven je scheiding dan alleen nog in te schrijven bij de burgerlijke stand van de gemeente waar jullie zijn getrouwd. Hoe lang het duurt voordat dit verwerkt is, kan per gemeente verschillen. Gemiddeld duurt het enkele werkdagen tot twee weken voordat de scheiding verwerkt is bij de gemeente.
Houd er rekening mee dat het inschrijven van de scheiding bij de gemeente niet mogelijk is zolang de beroepstermijn nog loopt. Deze beroepstermijn is 3 maanden. Als jullie allebei tevreden zijn met de uitspraak van de rechter en niet in beroep willen gaan, hoeven jullie deze termijn niet af te wachten. Jullie kunnen dan een akte van berusting tekenen. Als jullie deze akte ondertekend hebben, komt de beroepstermijn te vervallen. Jullie kunnen de scheiding dan direct inschrijven bij de gemeente.
Hoger beroep
Het kan zo zijn dat één van jullie het niet eens is met de uitspraak van de rechter. Het staat jou of je partner in zo’n geval vrij om in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak van de rechter. Voor hoger beroep heb je een advocaat nodig. In het hoger beroep wordt de zaak inhoudelijk volledig opnieuw beoordeeld. Hier zit een beroepstermijn aan verbonden. Deze beroepstermijn is 3 maanden. Als je in hoger beroep wil, moet jouw advocaat dus binnen 3 maanden een beroepschrift indienen bij het gerechtshof.
Als je een beroepschrift ingediend hebt, heeft de advocaat van je ex de mogelijkheid een verweerschrift in te dienen. Na de zitting bij het gerechtshof, moet je de uitspraak van het gerechtshof afwachten. Dit duurt in hoger beroep zo’n 6-12 maanden.
Cassatie
Het is mogelijk om in cassatie te gaan tegen de uitspraak van het gerechtshof. Als je het dus niet eens bent met de uitspraak in hoger beroep, moeten jij en speciale cassatie advocaat binnen 3 maanden na de uitspraak cassatie bij de Hoge Raad instellen.
In cassatie wordt de zaak niet inhoudelijk opnieuw behandeld. De Hoge Raad gaat uit van de feiten die zijn vastgesteld bij de rechtbank en het gerechtshof en beoordeelt alleen of alles juridisch klopt.
Cassatie duurt over het algemeen lang (1-2 jaar) en de kosten hiervan kunnen hoog oplopen.